Паян Чӑваш Енӗн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова Чӑваш патшалӑх пукане театрӗн коллективӗпе тӗл пулнӑ.

Театр директорӗ Елизавета Абрамова палӑртнӑ тӑрӑх, культура учрежденийӗн кӑҫалхи юбилей ҫулӗнче ӗҫ планне улӑштарма тивнӗ. Ҫакӑ кӑшӑлвирус алхаснине пула ӗҫе онлайн-мелпе ирттерме тивнипе ҫыхӑннӑ. Апла пулин те пурнӑҫ чарӑнса ларман. Сӑмахран, кӑҫалхи иккӗмӗш ҫур ҫулта иртекен «Чӗнтӗрлӗ чаршав» театр конкурсне хутшӑнмалла, театр специалисчӗсен квалификацине ӳстермелле.

Театрӑн илемлӗх ертӳҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Юрий Филиппов ҫӗнӗ спектакльсемпе ӗҫлени ҫинчен каласа кӑтартнӑ, хӑшӗсене 2021 ҫула куҫарма тивнине пӗлтернӗ.

Чӑваш Ен патшалӑх академи юрӑпа ташӑ ансамбльне ҫӗнӗ ҫӗрте вырӑн уйӑрса парӗҫ. Кун пирки ансамбль директорӗ Сергей Кузнецов республикӑн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрне Роза Лизаковӑна пӗлтернӗ. Министр Чӑваш патшалӑх филармонийӗн тата юрӑпа ташӑ ансамблӗн коллективӗсемпе тӗл пулнӑ.

Сергей Кузнецов каланӑ тӑрӑх, халӗ Чӑваш Республикин Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче тӗплӗ юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ. Кайран унти хӑш-пӗр пӳлӗме юрӑпа ташӑ ансамбльне парӗҫ.

Юсаса ҫӗнетнӗ ҫурта куҫма Чӑваш патшалӑх филармонийӗн коллективӗ те хатӗрленет. Учреждение «Культура» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн ҫӗнетеҫҫӗ. Палӑртнисене кӑҫалхи юпа уйӑхӗ вӗҫӗ тӗлне туса пӗтермелле.

Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствин коллегийӗн анлӑ ларӑвӗ иртнӗ.

Унта хутшӑннӑ Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ Алла Салаева Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, коллеги ларӑвӗнче Республикӑн 5 ҫуллӑх программинчи культурӑпа ҫыхӑннӑ пайне тишкернӗ. Алла Салаева каланӑ тӑрӑх, мухтаса та ырласа сахал калаҫнӑ. Ларура ҫивӗч ыйтусем, тимлӗх кирлӗ объектсем пирки сӑмах хускатнӑ. Сӑмахран, Оперӑпа балет театрне юсасси.

Ача-пӑчан вӗренӳ туризмне те сӳтсе явнӑ. Республикӑн районӗсемпе хулисенче пурӑнакан ачасене Шупашкарпа тӑтӑшрах паллаштарма тӑрӑшмалла. Тӑван тӑрӑх историне пӗлни вӗсенче мӑнаҫлӑх туйӑмӗ вӑратасса шанаҫҫӗ.

Культура ӗҫченӗсем музыка, художество, драма енӗпе ҫамрӑк специалистсем кирлине палӑртнӑ.

Чӑваш тӗррин кунне ҫирӗплетесси пирки те калаҫу пулнӑ.

⠀

Чӑваш патшалӑх филармони ҫуртне юсаса ҫӗнетесси графикпа килӗшӳллӗн пулса пырать. Кун пирки Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви пӗлтерет.

Хальхи вӑхӑтра унта территорие хӑтлӑлатас ӗҫсене пурнӑҫланӑ. Тротуарсене сарнӑ, монолит лапамсене бетонланӑ. Стенасене штукатуркӑлаҫҫӗ, ҫуртӑн стенисене урам енчен керамогранитпа витеҫҫӗ, ытти ӗҫе пурнӑҫлаҫҫӗ.

«Реконструкци графикпа килӗшӳллӗн пырать. Мӗнпур ӗҫе кӑҫалхи юпа уйӑхӗнче вӗҫлесшӗн», – тенӗ ЧР Культура министерствин культура еткерлӗхне хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен пайӗн пуҫлӑхӗ Евгений Гришин Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче иртнӗ канашлура пӗлтернӗ. «Ҫӗнӗ концерт залӗнче хальхи вӑхӑтри ҫутӑ тата сасӑ оборудованийӗ вырнаҫтармалла», – тенӗ филармони пуҫлӑхӗ Николай Казаков.

Паян тӑван республикӑмӑр хӑйӗн 100 ҫулхине уявлать. Кӑшӑлвируса пула ӑна анлӑн, пысӑк йышпа палӑртма мйа килмест пулин те ку дата пирӗншӗн чӑннипех те мӑнаҫлӑх кунӗ. Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ ятпа хамӑр ҫӗршыври пултарулӑх коллективӗсем ҫеҫ мар, Эстонирен те видеосалам килнӗ. Хамӑр ҫӗршыври пултарулӑх коллективӗсене илсен саламсем Пушкӑртстанран, Тутарстанран, Красноярск тӑрӑхӗнчен, Иркутск, Ленинград, Мурманск, Чулхула, Самара, Чӗмпӗр, Тӗмен облаҫӗсенчен, Чулхула, Самара, Санкт-Петербург, Екатеринбург, Сургут, Ӗпхӳ хулисенчен ҫитнӗ.

Чӑваш Ен ҫыннисене республикӑн Культура министерстви видеосаламсемсене хӑйсен страницсене #ВместеПӗрле #чувашия #100летЧувашии хештегсемпе вырнаҫтарма ыйтать.

Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ ятпа Раҫҫей халӑх артисчӗ Надежда Бабкина саламланӑ. Ку хыпара Чӑваш Ен Культура министерстви Инстаграмра хыпарланӑ.

«Хаклӑ Чӑваш Ен, Чӑваш Енре пурӑнакансем, ҫӗр ҫулхипе чӗререн саламланине йышӑнсамӑр», – тесе пуҫланӑ халӑх артистки салама.

Чӑваш Ене Надежда Бабкина питӗ хитре тесе каланӑ. Унӑн ҫутҫанталӑкне, ял-хулине илемлӗ тесе ырланӑ вӑл.

Надежда Бабкина культурӑна тимлӗх уйӑрма чӗнсе каланӑ. Хутшӑнури культура пирки сӑмах пырать унта. «Юрлани, ташлани ҫеҫ мар. Тавлашнӑ чух та культура, тавлашу культури», –тенӗ вӑл. «Хӑвӑр хӑш ҫӗр ҫинче ҫуралнине асра тытӑр», – тенӗ Раҫҫей халӑх артистки Надежда Бабкина.

Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗ, – хӗрӳллӗ поэт-трибун Ҫеҫпӗл Мишши вилнӗ кун. Ҫамрӑкскерӗн кун-ҫулӗ Украинӑри Старогородка салинче татӑлнӑ. Пулас поэт, чӑваш поэзине силлабо-тоника сӑвӑ виҫине кӗртнӗ ӑста 1899 ҫулхи раштавӑн 16-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Касаккасси Шӗкӗр (халӗ Ҫеҫпӗл) ялӗнче ҫуралнӑ.

Ӗнер Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен союзӗ пуҫарнипе поэтӑн Шупашкарти палӑкӗ умне чечек хунӑ. Ҫеҫпӗл.Мишшине асра тытнине палӑртса ҫыравҫӑсемпе поэтсем, общество тата культура ӗҫченӗсем пухӑннӑ. Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствин этноконфесси пайӗн специалисчӗ Сергей Дмитриев та хутшӑннӑ.

Тухса калаҫакансем поэтӑн йывӑр шӑпи пирки калаҫнӑ, чӑвашла тата вырӑсла сӑвӑсем вуланӑ.

Чӗмпӗртен унти чӑвашсен автономийӗн ертӳҫи Олег Мустаев та килсе ҫитнӗ. Тимӗр Тяпкин чӑваш хастарӗпе иккӗшӗ поэта асӑнса чечек хунӑ.

Шупашкар урамӗсене «100 выдающихся людей Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енӗн мухтавлӑ 100 ентешӗ) арт-проект илемлетӗ.

Асӑннӑ Пӗтӗм Раҫҫейри проектпа килӗшӳллӗн Шупашкарти ҫуртсем ҫине паллӑ ҫынсемпе паллаштаракан баннерсем вырнаҫтарӗҫ. Унта паллӑ ҫынсен ӳкерчӗкӗ тата вӗсем ҫинчен каласа кӑтартакан илемлӗ текст вырӑн тупӗ. Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр ӳкерчӗкпе пӗр ҫӗрте ҫеҫ усӑ курӗҫ.

Чӑваш наци музейӗн тата Чӑваш патшалӑх художество музейӗнчи картинӑсемпе портретсене суйласа вӗсен копийӗсене хатӗрленӗ. Вӗсемпе те хула ҫыннисене паллаштарӗҫ.

Шупашкарти «Родина» кинотеатр пулнӑ ҫурт юлашки ҫулсенче арканса та ишӗлсе ларать. 1933 ҫулта хӑпартнӑ ҫурт культура эткерлӗхӗ шутланать. Ҫак эрнере унта республикӑн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Роза Лизакова, «Культура еткерлӗхне сыхлас енӗпе ӗҫлекен патшалӑх центрӗ» хысна учрежденийӗн пуҫлӑхӗ Александр Ипатьев, Шупашкарти Ӳнер училищин директорӗ Владимир Ануфриев пулнӑ.

Тӳре-шара ҫурта пӑхса ҫаврӑннӑ хыҫҫӑн Лизакова министр тӗп хула варринчи истори пӗлтерӗшлӗ ҫурт усӑсӑр лармалла маррине палӑртнӑ. Ҫурта Ӳнер училищине парас шухӑшлине каланӑ вӑл. Ҫавна май кирлӗ документсене хатӗрлеме хушнӑ.

Хӑйӗн харпӑрлӑхне куҫсан унта живопиҫ, графика, дизайн, керамика мастерскойӗсем йӗркелеме май пур. Чӑваш Енӗн Чӳлмек искусствин музейне те унта уҫас шухӑша асӑнса хӑварнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх Олег Николаев паян ирттернӗ пысӑк пресс-конференцире чӑваш чӗлхипе культурине упраса хӑварас ыйту та пулчӗ. Чӑваш чӗлхине упрас тата аталантарас тӗллевпе йышӑнма палӑртнӑ программӑна (ӑна Чӑваш чӗлхи кунне халалласа ирттернӗ ҫавра сӗтел вӑхӑтӗнче Олег Николаев палӑртнӑччӗ) туса хатӗрлесси мӗнле пынипе, программӑшӑн кам яваплипе кӑсӑкланчӗҫ.

Олег Николаев программӑна туса хатӗрлессишӗн виҫӗ ведомство: Вӗренӳ, Информополитика, Культура министерствисем – яваплине пӗлтерчӗ. Республикӑри районсемпе хуласен администрацийӗсене те ҫак ӗҫе явӑҫтарнӑ.

«Халӑхӑн тӗрлӗ социаллӑ сийне кӑсӑклантаракан программа пулмалла вӑл», – тенӗ май утӑ уйӑхӗнче хатӗрлесе ҫитермеллине палӑртрӗ Олег Николаев.